مصاحبه محترم خلیل صدیق رئیس کُل د افغانستان بانک با تلویزیون خورشید

در این اواخر نرخ مبادله افغانی در مقابل دالر امریکایی اندکی کاهش نموده که سبب نگرانی مردم گردیده است، اما افزایش ارزش دالر تنها در مقابل پول افغانی نبوده، بلکه نظر به رشد اقتصادی ایالات متحده امریکا دالر در مقابل سایر ارزهای دنیا صعود ارزش نموده است.

در این مورد محترم خلیل صدیق رئیس کُل د افغانستان بانک چند قبل مصاحبه ای را با تلویزیون خورشید انجام داده است که گزارش آنرا خدمت خواننده‌گان و علاقمندان موضوعات اقتصادی نشر می نمائیم. 

سوال: کاهش ارزش پول افغانی در مقابل دالر امریکایی ناشی از چی است؟

جواب: عمدتاً دو عامل روی ارزش پول ملی یک کشور تاثیر گذار است. اول عوامل اقتصادی داخل کشور و دوم عوامل خارجی که در کشورهای منطقه یا جهان قرار دارد. متاسفأنه باید گفت که افغانستان از هردو جهت متأثر است. سطح پائین تولیدات داخلی، کسر تجارت ( تفاوت بین بیلانس صادرات و واردات) یک کسر بزرگ است. به این مفهوم که تقاضا به دالر زیاد بوده و ارزی که از محصول صادرات بدست بیاید، محدود می باشد که این عوامل از علل عمده ثبات پول یک کشور است. محترم صدیق رئیس کُل د افغانستان بانک افزود که در کنار این مسئله ناامنی و بحران های موجود در کشورنیز روی نرخ اسعار تأثیرگذار می باشد. از سوی دیگر، تحولات مثبت اقتصادی امریکا اخیراً نرخ دالر مقابل همه اسعار را افزایش داده که بدون شک ما نیز از آنها متأثر هستیم. طوریکه سطح بیکاری در امریکا به 3.9 در صد رسیده است. معمولاً اقتصاددانان امریکا به این باور اند که اگر 4 فیصد نفوس مستعد به کار بیکار باشد، اینها آنرا به حیث استخدام کامل می پندارند، در حالیکه این رقم 3.9 درصد می باشد که این خود بیانگر قدرت اقتصاد امریکا است.

سوال: چون افغانستان یک کشور وارداتی است، از لحاظ تولیدات داخلی خود کفا نیست و بلند رفتن بهای دالر در افغانستان تاثیر مستقیم روی زنده گی شهروندان عادی افغانستان دارد. بناءً فکر نمی کنید که سیاست پولی د افغانستان بانک در خصوص کنترول دالر در مقابل افغانی تا جایی ناکارا بوده است؟

جواب: وظیفه اساسی د افغانستان بانک کنترول ثبات قیم است. پالیسی د افغانستان بانک این نیست که نرخ اسعار را ثابت نگهدارد و یا تعیین کند. اما در حالاتیکه نوسانات خطرناک و حاد تلقی می شود، بانک مرکزی در بازار مداخله می نماید. اگر ارقام را از اول جنوری 2018 با 26 می همین سال مقایسه نمائیم، معلوم می شود که افغانی در مقابل دالر امریکایی نشاندهندۀ 3.3 درصد تنزیل ارزش است، در حالیکه روپیه هندی 6.1 درصد، روپیه پاکستانی 4.5 درصد، لیره ترکی 24 درصد، روبل روسی 7.5 درصد، پول قرغزستان 1.3 درصد وریال ایران 17 درصد تنزیل ارزش داشته اند. اگر افغانستان را با کشورهای شریک تجاری و اقتصادی از این نگاه به مقایسه بگیریم، پول افغانستان در حد مطلوب قرار داشته است و نسبت به تعدادی از کشورهای که شرکای تجارتی ما هستند، کمتر تنزیل کرده است که این موضوع تنها به کشور ما بر نمی گردد. با تمام مشکلات موجود در کشور چون پائین بودن سطح تولیدات داخلی و رشد اقتصادی کشور هنوز هم سطح تنزیل یا کاهش ارزش افغانی در مقابل دالر نسبت به کشور های منطقه کمتر است.

سوال: آگاهان اقتصادی به این باور اند که در صورت ادامه این روند افغانستان با مشکلات زیاد اقتصادی روبرو خواهد شد نظر شما در این مورد چیست؟

جواب: در صورتیکه روند روبه صعود دالر چنین ادامه یابد و در مقابل ارز کشورهای همسایه صعود ارزش نماید، این مسئله طبعاً روی اقتصاد افغانستان تأثیراتی را خواهد داشت. در این شکی نیست که تأثیراتی را روی انفلاسیون نیز میگذارد، با وجود اینکه انفلاسیون در ماه حمل سال 1397 در مقایسه با زمان گذشته پائین آمده است. طوریکه انفلاسیون عمومی 0.47 فیصد، انفلاسیون مواد غذایی 1.04 فیصد و انفلاسیون مواد غیر غذایی 0.45 فیصد کاهش یافته اند. بدین معنی که سیر صعودی دالر تا کنون هیچ نوع تأثیرات انفلاسیونی بالای ما نداشته است. اما شکی نیست که ما یک کشور وارداتی هستیم و بلند رفتن ارزش دالر در مقابل سایر اسعار، روی اقتصاد کشور ما نیز تأثیراتی را در پی خواهد داشت.

باید متذکر شد که مشکل ترین موضوعی که در اقتصاد مهم می باشد، مسئله انفلاسیون است که این موضوع اقتصاد کشور ها را ضربه می زند، اما د افغانستان بانک توانسته است با بکارگیری سیاست های معقول پولی، ثبات قیم و نرخ انفلاسیون را کنترول و در حد قناعت بخش حفظ نماید.

سوال: هدف د افغانستان بانک از عرضه اسعار در بازار چی می باشد؟

جواب: هدف از عرضه یا لیلام اسعار در بازار به شکل قطعی حفظ ارزش افغانی نیست، بلکه هدف از لیلام ارز در بازار یک وسیله جهت کنترول نرخ انفلاسیون در حفظ ارزش افغانی در مقابل اسعار است. اما در حالاتیکه نرخ اسعار نوسانات حاد را به همراه داشته باشد، در آن صورت مداخله در بازار حق طبیعی هر بانک مرکزی است.